Verantwoording

Thema:        Het levensgevoel van Duitsers kort na de tweede wereldoorlog terugvinden in de literatuur die kort na 1945 geschreven is.

Doelgroep:   4 havo/ 4 vwo

Doel:            Leerlingen leren in deze opdracht de speciale vorm "Trümmerliteraur" kennen. Opgrond van de historische achtergrond kunnen de leerlingen de teksten interpreteren en daardoor de situatie van de Duitse bevolking na de WOII beter begrijpen. Op basis van beide elementen - de teksten en de historische kennis - worden de leerlingen verder uitgedagt, hun eigen mening en standpunt in de doeltaal hierover te geven.

Hun mening hierover te geven door het in een context te plaatsen.

Inhoud:        Leerlingen gaan inhoudelijk in op het begrip "Trümmerliteratur".  Zij bekijken de levensloop van de schrijvers: Paul Celan; Wolfgang Borchert, Heinrich Böll en Günther Eich.  Met deze theoretische kennis leren leerlingen het levensgevoel van deze schrijvers en daarmee exemplarisch ook van "de Duitsers" kort na de tweede wereldoorlog kennen. Zij verwerken hun ervaringen en indrukken actief in een presentatie in de doeltaal.

Werkvorm:   Leerlingen werken in groepen van minimaal twee en maximaal drie leerlingen. Zij werken achter de computer en kunnen zelfstandig door de website navigeren en zo in hun eigen tempo werken. Voor deze werkvorm biedt ICT een meerwaarde.

Werkwijze:            De opdracht bestaat uit 3 fases: 

                    *       leerlingen gaan eerst in groepen op deze 'wiki' op onderzoek uit door de vragen te beantwoorden.

                             - de vragen worden in het Nederlands beantwoord.

                            In deze fase van de opdracht gaat het inhoudelijke begrip van leerlingen boven hun vaardigheid de doeltaal te kunnen produceren.

                             - de antwoorden worden in een 'dossier'  vastgelegd. Leerlingen beantwoorden de vragen stap voor stap in een 'Word-document'.

                            Dit document is een deel van hun cijfer.

                             - leerlingen werken zelfstandig aan een computer: zij hebben een grote keuzevrijheid uit informatiebronnen, werkvormen en mogelijke producten. Deze vrijheid zou  zonder ICT moeilijker te realiseren zijn - dus ook hier is weer een meerwaarde door ICT te constateren.

                    *       Leerlingen gaan in groepen nadenken over de inhoud en vorm van hun presentatie. Zij beantwoorden hierbij de volgende vragen:

                             - Inhoud: Welke teksten, foto's, films en dergelijke waren indrukwekkend - of juist niet,  welke indrukken, ervaringen en gevoelens riepen die op en hoe zijn die te verwerken in de presentatie?

                             - Taakverdeling: Wie doet wat                                   

                             - Verantwoording: Waarom doe je dit

                    *       In de laatste fase presenteren leerlingen hun eindproduct aan de hele klas. Bij het eindproduct denken wij aan een nieuwsbericht, reclamespotje, reportage, fotobeschrijving en een eigen gedicht voordragen.

Tijdsduur:     Leerlingen krijgen voor elke fase één lesuur de tijd.

                    Voor de eindpresentaties krijgen leerlingen, afhankelijk van de grootte van de klas, niet meer dan 5 minuten de tijd.

Beoordeling:   

1. Inhoud van opdracht 1 en opdracht 2, verwerkt in een mapje aanleveren. (40%)
2. Samenwerking: Elke groep krijgt x aantal punten die ze zelf moeten verdelen. Voorbeeld: Groep van 4 kunnen 35 punten verdienen. Ze kunnen kiezen alles delen door 4, of elkaar punten toekennen, op deze manier zullen ze harder werken om meer punten te halen. En loop je dus niet tegen het probleem dat 1 iemand al het werk doet als dat wel zo is krijgt deze persoon alle punten. (25%)
3. Logboekje bijhouden wie wat heeft gedaan en hoeveel tijd één ieder er aan heeft besteed.(5%)
4. Cijfer Presentatie( (30%)

Eindproduct:   Leerlingen maken een presentatie in vorm van een filmje van 5 minuten. Daarin verwerken zij hun gevoelens, ervaringen en bevindingen tijdens het lezen en verkennen van de informatiebronnen. In het kiezen van het onderwerp en de manier van presenteren zijn de leerlingen vrij zolang er maar duidelijk herkenbaar is,

• dat zij zich verdiept hebben in de teksten van een schrijver
• dat zij zich verdiept hebben in de historische situatie in Duitsland in de jaren 1945 -50
• dat zij op een creatieve manier op grond van deze bronnen hun eigen mening en standpunt kunnen verwoorden
• dat in de doeltaal wordt gesproken 
• dat er een product met behulp van ICT gemaakt wordt.

Leerdoelen:

     1. inhoudelijk:      *     Leerlingen kennen aan het einde van deze opdracht het begrip "Trümmerliteratur"

                              *     Leerlingen kennen aan het einde van deze opdracht vier schrijvers uit de tijd van de Trümmerliteratur.

                              *     Leerlingen kennen aan het einde van deze opdacht een aantal teksten uit de tijd van de Trümmerliteratur.

                              *     Leerlingen kunnen aan het einde van deze opdracht  teksten plaatsen in een historische context.

                              *     Leerlingen kunnen aan het einde van deze opdracht teksten lezen vanuit een bepaald perspectief.

                              *     Leerlingen kunnen aan het einde van deze opdracht de hoofdgedachte uit een tekst bepalen.

                              *     Leerlingen kunnen aan het einde van deze opdracht een onderbouwde mening geven over een tekst.

                              *     Leerlingen kunnen aan het einde van deze opdracht in een presentatie de historische context,

                                    het perspectief, de hoofdgedachte en hun mening over een tekst geven.

     2. taalvaardig:          leerlingen gaan in een rijke taalomgeving in de doeltaal informatie over de schrijvers verkennen en op grond daarvan laten zien:

                                    - dat zij de informatie hebben begrepen en doelgericht hebben samengevat.

                                    - dat zij zelfstandig de taal kunnen produceren in de vorm van een mondelinge presentatie.

     3. ict-vaardigheid:    - Leerlingen kunnen aan het einde van deze opdracht met behulp van ICT hun eigen filmpje maken.

                                   - het omgaan en leren omgaan met informatiebronnen.

                                   - het zelfstandig omgaan met een ondersteunde leeromgeving.

                                   - ICT gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.

                                   - ICT gebruiken bij het presenteren van informatie aan anderen.

                                   - Met behulp van ICT informatie opzoeken, verwerken en bewaren.

                                   - De mogelijkheden van ICT bij een presentatie.

                                   - Samenwerken aan een ICT-product.

                                   - De mogelijkheden van ICT zien binnen een afgebakend terrein, de wiki-page.

LIEF:

Levensecht: De eindpresentatie van de leerlingen zorgt ervoor dat de input die ze hebben gekregen omgezet wordt naar een product dat ze niet snel zullen vergeten. De input wordt bevorderd door verschillende youtube links. Dit spreekt onze leerlingen aan, omdat we een medium gebruiken dat bij hun belevingswereld past.

Inhoudsgericht: In de eerste fase beantwoorden de leerlingen de vragen in het Nederlands. Het gaat hier om het inhoudelijke begrip van de teksten en nog niet om hun vaardigheid om iets te produceren in de doeltaal. Daarvoor worden zij wel aan een rijke taalomgeving uitgezet, waaruit zij, geleid door de opdrachten, keuzes mogen en moeten maken, daardoor hun eigen doelen kunnen inbrengen en zo betekenisvol met de taal moeten omgaan.

In de tweede fase, de presentatie, gaat het wel om het zelf produceren van een product in de doeltaal. Als ze de inhoud in het Nederlands begrijpen is het voor de leerlingen eenvoudiger om een presentatie te houden in de doeltaal.

Efficiënt: Door het gebruik van kijk- en luisterfragmenten en het gebruik van teksten in de doeltaal, waarbij de leerling eventueel op internet nog uitleg kan zoeken, zal de stof eerder tot de verbeelding spreken. Het onderwerp “Trümmerlitartur” spreekt de meeste leerlingen ook aan, omdat het te maken heeft met de oorlog en onze ervaring leert ons, dat dit een onderwerp is dat nog steeds tot de verbeelding van de leerlingen spreekt.

Functioneel: De vragen bij de opdrachten lijden samen tot één concrete opdracht namelijk de eindpresentatie. Ze kunnen de antwoorden van de opdrachten toepassen in hun presentatie en de feiten in hun historische context plaatsen. In het geval van deze opdracht zullen ze dus een beter beeld krijgen van de eerste jaren na WOII in Duitsland.

Attractief:  Het onderwerp spreekt de leerlingen aan. Er is veel beeldmateriaal te vinden over deze periode en sommige werken zijn ook verfilmd. Deze fragmenten in combinatie met de teksten sluiten aan bij de belangstelling van de leerlingen en het vergroot de kans dat de leerling het onthoudt en later deze kennis weer kan oproepen.

Veiligheid: 

Wij zijn van mening dat het leereffect voor leerlingen in een veilige omgeving groter is.

Daarom hebben wij voor het filmpje als presentatievorm gekozen. Wij vinden dat de leerlingen in deze leeftijd zo op de meest veilige en prettige manier zich in het Duits kunnen uiten.

Een ander grote voordeel is de correctheid: de leerlingen worden door de opdracht aangehouden de beste versie van hun product in te leveren. Dat houdt in dat zij gedwongen worden continue hun versie qua taalgebruik te verbeteren en zo hun product inhoudelijk en op vorm te optimeren. Deze optimalisatie kun je ook realiseren bij de evaluatie van het filmpje omdat leerlingen weer hun eigen werk terug kunnen zien.

Wij constateren door deze veiligheid een meerwaarde van ICT.